Proqramçı olmaq istəyən gənc tələbələrə tövsiyələr

2005-ci ildə ali məktəbin ilk günündə həyatın orta məktəbdəkindən daha fərqli olduğunu hiss etməyə başladım. Sonra iş həyatına başladım, fərqli şirkətlərdə çalışdım, müxtəlif kollektivlər gördüm. Daha sonralar fərqli materiklərdə, fərqli mədəniyyətlərə sahib insanlarla dünyanın bir sıra şirkətlərində çalışmaq imkanım oldu. Geriyə baxıb bəzən sual verirəm ki, keçmişdə filan işi fərqli etsəydim necə olardı?! Təbii ki, keçmişə qayıtmaq mümkün deyil və bu kimi arzularım da yoxdur. Lakin öz təcrübəm, səhvlərim, doğru sayıb etdiklərim əsasında mənimlə eyni peşəni seçmiş gənclərə tövsiyələr verməyim mümkündür və bunun onlara faydalı olacağını düşünürəm.

Bu tövsiyələrin ilkin versiyasını LinkedIn profilimdə paylaşmışdım. Gözləmədiyim halda böyük marağa səbəb oldu və daha geniş kütlə üçün maraqlı ola biləcəyini nəzərə alaraq bu yazını yazmağa qərar verdim. Yazdıqlarımın bəziləri bəlkə də bir çox peşə sahibləri üçün aktual ola bilər, amma mən kompüter elmləri və əlaqəli sahələrdə təhsil alanları nəzərimdə tutaraq yazmışam.

Proqramlaşdırmada say bir çox hallarda sıfırdan başlayır və mən də tövsiyələrimi nömrələyərkən bu yanaşmadan istifadə etmişəm.

0. "Həyat ədalətsizdir, bunu nə qədər tez anlasanız bir o qədər yaxşıdır". Deyəsən bu sözləri Bill Qeyts hansısa çıxışında qeyd etmişdi.

1. Pul ilə davranmağı və yatırım etməyi öyrənin.

2. Ali məktəb peşənizdə kompetent olmaq üçün çox şey verməyəcək. Onu özünüz haradansa tapıb öyrənməlisiniz.

3. Sizə bəzi gözəl müəllimlər dərs deyəcək. Bəziləri sizə peşəniz üçün nəsə öyrətməyə cəhd edəcək, bəziləri isə heç nə öyrədə bilməyəcək. Amma bu adamlar sizə öz yolunuzu tapmaq üçün işıq saçacaqlar. Onların qədrini bilin. Onlarla məzun olduqdan sonra da xeyir-dua almaq üçün əlaqə saxlayın.

4. Tətillərdə kəndə, nənə-babanın yanına gedib bütün günü yatmağı unudun! 4 ilin sonunda ilk işinizi axtararkən hər kəs sizdən iş təcrübəsi soruşacaq. Bu tətillər həmin təcrübəni toplamaq üçündür.

5. Xüsusi səbəb yoxdursa (magistratura, PhD və s.) "orta bal", "qırmızı diplom" və s. kimi anlayışları unudun. Heç bir şirkətə maraqlı deyil. Mənim hər semestr kəsrlərim olub, qiymətlərimin də çoxu 3 və 4-dür.

6. Kurs işi, diplom işi və s. kimi fəaliyyətlər yazı yazmağı öyrənmək üçün əla fürsətlərdir. Bundan istifadə edin. Normal yazı-pozu işini bilmədən, gələcəkdə rəhbər vəzifələrdə çalışmaq çətin olacaq.

7. Mən də daxil olmaqla, bir çoxları sizə "universitet boş şeydir" deyə bilər. Heç birinə qulaq asmayın. Universitet dərəcəsi olmayanı şirkətlər bəzi vəzifələrə götürür, amma sonra inkişaf çətin olur. Top universitetdə MBA, PhD oxumuş bir rəhbər işçi qarşısında bakalavrı olmayan birini görməyi özünə sığışdırmır. Diplom bir sənəd olaraq sizə çox lazım olacaq.

8. Dostlarınızla layihələr edin. Tələbə yoldaşları ən yaxşı iş ortaqları ola bilər. Nə layihə olur olsun edin. Əsas odur layihənin ideyasına özünüz inanasınız və həvəslə çalışasınız. Sizdən yaşda böyük təcrübəlilər bunun perspektivsiz olduğunu deyib ağıl öyrədəcək. Layihənin perspektivi barədə böyüklərdən, elə məndən də heç bir məsləhət almayın. Uzaq başı texniki detallar barədə sual verin. Məsləhət verə bilsə idilər özləri milyoner olardılar. Hamısını boş verin. İdeyanın yaxşı və ya pis olduğunu özünüz başa düşəcəksiz və hər iki halda xeyli şey öyrənəcəksiz.

9. İşinizə sahib olmağı bacarın. İşinizin nümayişi üçün yəqin ki, slidelar düzəltməli, video çarx çəkməli, marketinq ilə məşğul olmalı, haradasa gedib proyektor quraşdırmalı, hansısa serverin təhlükəsizliyini təmin etməli və bu kimi əsas fəaliyyətinizdən fərqli, maraqsız işlər görməli olacaqsınız. Kimsəyə ümidli olmayın. Öz işinizin ağası olun. Şirkətlər bilikdən çox bu cür bacarıqları olanları sevir. Amazon şirkəti "Ownership" adlı liderlik prinsipinə hədsiz dərəcədə önəm verir.

10. Əgər şirkətdə dünya klaslı insanlarla çalışıb onlardan bir şey öyrənməyəcksinizsə oradakı pulsuz internship təkliflərindən imtina edin. Qiymətinizi bilin.

Bu siyahını uzatmaq olar, lakin mən öz fikrim əsasında, ali məktəb həyatına yeni başlamış bir gənc üçün ən vacib hesab etdiklərimi yazdım.