STEAM-in ayrıca ixtisas kimi tədrisi təhsilə hansı töhfələri verəcək?

Növbəti tədris ilindən Qarabağ Universitetində həm fənn müəllimlərinin STEAM üzrə hazırlığına, həm də STEAM-in ayrıca metodologiya və ixtisas kimi tədrisinə başlanılacaq. Bu təşəbbüs ali təhsildə multidisiplinar yanaşmanın tətbiqində yeni mərhələdir. Həmin ixtisasın açılması müəllim hazırlığı və tədris proqramlarının inkişafı ilə yanaşı, STEAM-in məktəblərə inteqrasiyası üçün də yeni imkanlar yarada bilər.

STEAM Azərbaycan layihəsinin İctimaiyyətlə əlaqələr və kommunikasiya bölməsinin rəhbəri Gülnar Xanəliyeva bu təşəbbüsün təhsil sisteminə və öyrənənlərin bacarıqlarına təsirləri barədə “Azərbaycan müəllimi”nə açıqlama verib.

“STEAM metodologiyasının ayrıca ixtisas kimi tədrisi müasir təhsil sisteminin yenilənməsi baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır”

G.Xanəliyevanın sözlərinə görə, STEAM-in məktəblərə tam inteqrasiyası ölkənin təhsil sisteminin innovativləşməsinə ciddi töhfə verə bilər: “STEAM metodologiyasının ayrıca ixtisas kimi tədrisi müasir təhsil sisteminin yenilənməsi baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır.

Ümumiyyətlə, bu model şagirdlərə yalnız ayrı-ayrı fənlər üzrə biliklər vermir, həm də onların düşünmə tərzini dəyişdirir, fərqli sahələr arasında əlaqə qurma bacarığını inkişaf etdirir. Fənlərin inteqrasiya olunması şagirdlərin real həyatda qarşılaşdıqları problemləri anlama və həll etmə qabiliyyətini artırır. Bu yanaşmada “Art” komponentinin olması isə təhsilə yaradıcılıq əlavə edərək mühəndislik və elmi biliklərin daha innovativ şəkildə tətbiqinə şərait yaradır. STEAM-in ayrıca fənn kimi tədrisi şagirdlərə tətbiqi bacarıqlar qazandırır, onların gələcək peşə seçimində daha hazırlıqlı və özünəinamlı olmasına imkan verir”.

“STEAM-in geniş yayılması ölkədə innovasiya potensialı yüksək olan insan kapitalı formalaşdırır”

G.Xanəliyevanın fikrincə, layihə əsaslı öyrənmə, rəqəmsal bacarıqların inkişafı, robototexnika və mühəndislik yönümlü təlimlər ümumtəhsil sistemində keyfiyyət dəyişikliklərinə səbəb olur. Bu, tənqidi və analitik düşüncənin güclənməsinə, müasir pedaqoji yanaşmaların geniş tətbiqinə, şagirdlərin özünüifadə imkanlarının artmasına gətirib çıxarır. Uzunmüddətli perspektivdə isə STEAM-in geniş yayılması ölkədə innovasiya potensialı yüksək olan, yaradıcı düşünən və texnoloji dəyişikliklərə uyğunlaşa bilən insan kapitalının formalaşmasına şərait yaradır. Bu, iqtisadiyyatda rəqabətqabiliyyətini artırır, yeni texnoloji sahələrin inkişafını təşviq edir və startap ekosisteminin güclənməsinə töhfə verir. Sosial baxımdan isə rəqəmsal savadlılığın artması, gənclərin təşəbbüskarlığının güclənməsi və təhsil imkanlarının bərabər paylaşılması kimi müsbət təsirlər müşahidə olunur.

“STEAM üzrə tam təcrübəli müəllim çatışmazlığı müəyyən dərəcədə hiss olunur”

O söyləyir ki, STEAM-in ayrıca fənn kimi tədrisi müəllimlərin tədris strategiyasını da dəyişdirir: “Gələcək iş dünyasında süni intellekt, avtomatlaşdırma, robototexnika, biotexnologiya kimi sahələr əsas istiqamətlərə çevrilir və bu proses STEAM bacarıqlarının aktuallığını daha da artırır. Bu model yalnız texniki bilikləri deyil, həm də yaradıcılığı, problem həll etməyi, tədqiqat aparmağı, komanda işini və rəqəmsal savadlılığı bir araya gətirdiyinə görə müasir təhsil sistemində əvəzolunmaz rol oynayır. STEAM şagirdlərin XXI əsrin əmək bazarında lazım olacaq kompetensiyalarla təmin edilməsində ən effektiv yanaşmalardan biri hesab olunur və gələcək karyera istiqamətlərinin düzgün müəyyənləşdirilməsinə də müsbət təsir göstərir.

STEAM-in ayrıca fənn kimi tədrisi ilə müəllim ənənəvi mühazirəçi rolundan çıxaraq fasilitator, yönləndirici və layihə rəhbəri funksiyasını yerinə yetirir. Dərslər daha çox praktiki fəaliyyətlərə, eksperimentlərə, tədqiqat işlərinə, komanda əsaslı tapşırıqlara və texnoloji alətlərdən istifadəyə əsaslanır. Bu həm tədrisin keyfiyyətini artırır, həm də şagirdlərin dərsə marağını yüksəldir. Bununla yanaşı, hazırda bir çox məktəbdə STEAM üzrə tam təcrübəli müəllim çatışmazlığı müəyyən dərəcədə hiss olunur. Lakin son illərdə bu istiqamətdə geniş təlimlər keçirilir, STEAM mərkəzləri fəaliyyət göstərir və müəllim hazırlığı getdikcə gücləndirilir. Bu tendensiya yaxın illərdə kadr boşluğunun böyük ölçüdə aradan qalxacağına işarədir.

Nəticə etibarilə, STEAM-in ayrıca fənn kimi və bütöv sistem olaraq tətbiqi həm təhsil sahəsində, həm də iqtisadi və sosial inkişafda mühüm təsirlərə malikdir. Bu yanaşma ölkənin innovasiya potensialını artırır, gələcək nəsilləri texnoloji dəyişikliklərə hazırlaşdırır və cəmiyyətin ümumi inkişaf səviyyəsini yüksəldir”, – deyə o bildirib.