Azərbaycandakı gürcülər necə təhsil alır? - Qax məktəblərindən REPORTAJ

Azərbaycanda hələ sovet dövründən Qaxda yaşayan gürcülərin öz ana dillərini qorumasına xüsusi diqqət yetirilib.

Hazırda Qaxın müxtəlif kəndlərində yaşayan etnik gürcülər - əsasən, inqiloy adı ilə tanınan yerli gürcü icması Azərbaycan dövlətinin dəstəyi sayəsində öz tarixi ənənələrinə, mədəniyyətlərinə və dillərinə sadiq qala biliblər.

7 məktəbdə gürcü dili öyrədilir

Bu gün Azərbaycanda gürcü dilli məktəblərin fəaliyyəti dövlət səviyyəsində bu dilin tədrisinə göstərilən diqqətin nəticəsidir. Qaxda yaşayan gürcülər dövlətin bu dəstəyindən tam olaraq istifadə edə bilirlər. Rayonda sırf gürcülərin təhsil ala bilməsi üçün xüsusi orta məktəblər fəaliyyət göstərir.

Şəki-Zaqatala Regional Təhsil İdarəsinin Qax rayonu üzrə təhsil sektorundan “Azərbaycan müəllimi”nə verilən məlumata görə, rayonun 7 məktəbində bu etnik icma üzvlərinə gürcü dili öyrədilir. Məktəblərin 6-da tədris tam olaraq, gürcü dilində təşkil edilib ki, onların da biri 9, 5-i 11 illikdir. Həmin məktəblərdə gürcü dilinin əsas dil olmasına baxmayaraq, şagirdlərə dövlət dili kimi Azərbaycan dili də öyrədilir. Eyni zamanda çağırışaqədərki hazırlıq və Azərbaycan tarixi dövlət dilində tədris olunur.

Qax şəhərindəki bir məktəbdə isə gürcü dili bölməsi fəaliyyət göstərir. Burada oxuyan uşaqlar 1-ci sinifdən 11-ci sinfədək gürcü dilində təhsil alırlar.

Dərsliklər və metodik vəsaitlər həm Azərbaycanda, həm də Gürcüstanda nəşr olunur. Gürcü məktəbləri və sinifləri bəzi hallarda Azərbaycan Elm və Təhsil Nazirliyinin Gürcüstan Təhsil Nazirliyi ilə əməkdaşlığı çərçivəsində müvafiq tədris və metodik materiallarla təmin olunur.

Gürcüstanda hazırlanan tədris vəsaitləri bu ölkənin təhsil sisteminə uyğun tərtib edilir. Onlar Azərbaycan Elm və Təhsil Nazirliyi tərəfindən tərcümə edilərək yerli məktəblərə göndərilir.

Məzunlar öz məktəblərinə müəllim kimi qayıdırlar

Gürcü icmasının ehtiyaclarına uyğun olaraq, bəzən rayona gürcü dilini bilən müəllimlər dəvət olunur.

Qaxda yaşayan gürcülərdən ali təhsil almaq istəyənlər ya Azərbaycanın dövlət ali məktəblərinə qəbul olur, ya da Gürcüstanın ali təhsil ocaqlarında təhsil alırlar. İki ölkə arasında mövcud olan mədəni və təhsil əlaqələri gənclərə müxtəlif tələbə mübadilə proqramlarında iştirak etməyə, qısamüddətli təlim kurslarına qatılmağa imkan verir.

Hazırda bu məktəbdə tədris aparan müəllimlərin əksəriyyəti bir vaxtlar həmin məktəblərdə təhsil alanlardır. Müəllimlər gürcü dilində kurikulumla bağlı materialların kifayət qədər olmadığını və bu səbəbdən müəyyən çətinliklərlə qarşılaşdırlarını da dilə gətiriblər. Lakin son illərdə bu istiqamətdə irəliləyiş olduğunu vurğulayıblar.

Hazırda Qaxdakı gürcü məktəblərində dərs deyənlərin əksəriyyəti Gürcüstanda təhsil alan müəllimlərdir. Onların əsas istəklərindən biri Azərbaycan universitetlərində gürcü dili və ədəbiyyatı üzrə ixtisasın yaradılmasıdır.

“Gürcü dilinin tədrisi şagirdlərin milli kimliyini qorumağa imkan verir”

“Azərbaycan müəllimi” olaraq Qax rayonuna səfərimiz zamanı burada fəaliyyət göstərən gürcü dilli məktəblərin təhsil prosesi ilə daha yaxından tanış olmaq imkanı əldə etdik. Səfər çərçivəsində Əlibəyli və Qaxingiloy kənd tam orta məktəblərində pedaqoji heyət və şagirdlərlə görüşdük.

İlk olaraq yolumuzu Ş.Rustaveli adına Əlibəyli kənd tam orta məktəbinə saldıq. Məktəbin direktor əvəzi Aslamazaşvili Maxare ilə söhbət zamanı öyrəndik ki, burada Azərbaycan dili, Azərbaycan tarixi, eləcə də çağırışaqədərki hazırlıq fənlərindən başqa digər fənlərin hamısı gürcü dilində tədris olunur.

Onun sözlərinə görə, Elm və Təhsil Nazirliyi onları hər zaman tədris materialları ilə təmin edir.

Məktəbin direktor müavini Emraşvili Taliko və gürcü dili müəllimi Barixaşvili Makvala təhsilin gürcü dilində aparılmasının özünəməxsus üstünlükləri və çətinliklərindən danışıblar. Onlar qeyd ediblər ki, gürcü dilinin tədrisi şagirdlərin milli kimliyini qorumağa, bu dildə səlis danışmalarına imkan verir.

Azərbaycan təhsil mühitindən lazımi səviyyədə bəhrələnmək üçün resursların Elm və Təhsil Nazirliyi tərəfindən tərcümə olunaraq məktəblərə göndərilməsi, uyğun dərsliklərin şagirdlərə çatdırılması təmin olunur.

Çaçaşvili Mulia adlı musiqi müəllimi isə bildirdi ki, dərslər gürcü dilində keçirilsə də, musiqi dərslərində şagirdlər həm gürcü, həm Azərbaycan, həm də dünya mədəniyyətinin musiqi nümunələrini öyrənirlər. Beləliklə, iki mədəniyyətin kəsişmə nöqtəsində dayanan şagirdlər daha zəngin dünyagörüşünə sahib olurlar.

Daha sonra Qaxingiloy kənd tam orta məktəbinə yollandıq. Burada da oxşar vəziyyət müşahidə olunur. Məktəbin direktor əvəzi Buluqaşvili Kaxa ilə söhbət zamanı məlum oldu ki, 150 şagirdin təhsil aldığı bu məktəbdə 30 nəfərlik pedaqoji heyət fəaliyyət göstərir.

Buluqaşvili Kaxa bildirdi ki, müəllimlərin diaqnostika, sertifikatlaşdırma və işə qəbul prosesləri gürcü dilində aparıldığında onlar Azərbaycandakı imtahan və təlim-tədris bazasına tam inteqrasiya ola bilirlər. Məktəbin pedaqoji heyəti ibtidai siniflər də daxil olmaqla ümumi tədris prosesini müasir kurikulum prinsipləri əsasında qurmağa çalışır.

Qaxda yaşayan gürcülər öz ana dillərini qoruyub saxlamaqla, Azərbaycanın tədris standartlarına uyğun təhsil alırlar. Məktəblərdə öz dillərini daha səlis öyrənən gürcü uşaqları Azərbaycan cəmiyyətinin ayrılmaz bir parçası kimi inkişaf edir, öz milli köklərini və mədəni irslərini gələcək nəsillərə ötürməyi bacarırlar.Bu məktəblərdə təhsil alan şagirdlər və məzunlar üçün müəyyən çətinliklər olsa da, bunlar onların təhsil prosesini əngəlləmir. Bu reallıqlar fonunda həm Azərbaycan, həm də Gürcüstan tərəfi təhsil sahəsində əməkdaşlığını genişləndirən, gürcü dilli məktəblərin inteqrasiyasını və şagirdlərin təhsilə çıxış imkanlarını artıran addımlar atır.